JAROCIN

Reporter, Polska Agencja Interpress, Warszawa Nr 12/87, Rok I, str 27
Fot. Maciej Musial
Wywiad z 1987 roku.

***

Walter Chelstowski - 36 Lat i wyuczony zawod: mechanik precyzyjny ze specjalnoscia - technologia sprzetu elektronicznego. Nie ukonczone studia dziennikarskie. W latach 1976-83 pracownik TVP (od stazysty do publicysty), kierownik Redakcji blokow programowych Studia 2. Z TV zostal zwolniony w 1983 roku. Od 1980 do 1986 roku organizator, dyrektor artystyczny Festiwalu Muzykow Rockowych w Jarocinie. Z Jarocina zrezygnowal sam. Obecnie wspolwlasciciel Studia CCS. Wykonywany zawod - producent muzyczny.

BEZ KOMPROMISU

Z Walterem Chelstowskim rozmawia Malgorzata Terlecka

-Kto i po co wymyslil haslo Muzyka Mlodej Generacji?

-Wymyslilismy je wspolnie z moim kolega z TV Jackiem Sylwinem podczas managerskiego obiadu w 1977 roku. Ustalilismy wtedy, w co dzisiaj nikt nie wierzy, dokladny plan oblicza polskiej estrady. Opracowalismy 2 systemy promocujne: pierwszy 3-letni, dotyczyl wprowadzenia nowych zespolow grajacych nowoczesna muzyke na rynek krajowych, drugi, 5-letni, mial umozliwic pokazanie najlepszych na Zachodzie. Mechanizmem, ktory to wszystko wprowadzal w ruch byla wlasnie MMG.

-Jednak stawiano wam wtedy zarzut, ze ten mechanizm sluzyl glownie lansowaniu was samych i ze zespoly, ktore zjednoczyly sie pod tym haslem, nie potrafia grac. Czyli, ze MMG byla sloganem wybitnie propagandowym i reklamowym.

-Oczywiscie, ze nazwa byla wymyslona, ale wylacznie po to, zeby utworzyc pewna wspolna sile. To byl zabieg wynikajacy ze strategii. Na poczatku II polowy lat 70 wiadomo bylo, ze jest kilka zespolow, ktore dzialajac osobno nie maja szansy przebicia sie przez gusty i przyzwyczajenia ludzi decydujacych o tym, czego sluchamy w radiu i TV. Haslo, ktore wymyslilismy wtedy, pomoglo polaczyc muzyke tych nowo powstajacych zespolow i nadac jej cechy pokoleniowej zmiany. Na pierwszych koncertach wystapily: ''Krzak'', ''Exodus'', ''Kombi'' (byl to wtedy prawdziwy zespol rockowy), ''Kasa Chorych'', nieco pozniej ''TSA'' i ''Irian'' (Ireneusza Dudka). Najlepszym dowodem na to, ze nie bylo to wydumane przez nas zjawisko, byl fakt, ze nawet po oficjalnym zamknieciu dzialan pod ta nazwa w 1982 roku calosc w naturalny sposob przeksztalcila sie w ruch rockowy.

-W jaki sposob dokonywala sie ta zmiana, bo przeciez nie na oficjalnych festiwalach ani nie w oficjalnych srodkach przekazu?

-Nie bylo takiej mozliwosci, bo wszystkim kierowali ludzie z ''tamtego'' pokolenia. Nie dopuszczali wiec muzyki, ktora byla im obca i brzmiala zbyt prowokacyjnie. Dlatego przenieslismy promocje na cykl wielkich koncertow organizowanych wszedzie tam, gdzie byly duze hale, namioty i amfiteatry. Tak powstawaly cykle imprez pod egida Estrady, Agencji Artystycznych - Pop Session w Teatrze Letnim w Spocie, potem Rock Arena w Poznaniu, Rockowisko w Lodzi. System promocji polegal na tym, ze wszedzie na tych koncertach debiutowaly nowe zespoly, ktore potem mialy organizowana cala trase koncertowa, az do wystepow na najwiekszych festiwalach, juz jako gwiazdy. Czyli opieral sie na jedynej, moim zdaniem, sile napedowej, jaka jest naturalna konkurencja miedzy zespolami.

-Dzieki temu systemowi doszlo w koncu do nagrania pierwszych plyt - spod znaku MMG i zaproszenia takich zespolow, jak ''Maanam'' i ''Kombi'' na Festiwal Piosenki do Opola. Czy to byl sukces, czy koniec tej muzyki?

-Oczywiscie, ze odebralismy to jako wielki sukces i uznanie dla naszych muzykow. Przewrotnie pytasz o komercjalizacje rocka. Prawie kazdy artysta zaczyna jako gniewny, a tylko bardzo niewielu udaje sie bez artystycznych i moralnych kompromisow polaczyc koniecznosc przezycia z robieniem przez wiele lat tego, z czego wyzyc sie nie da. Mowiac o tych 2 zespolach trudno jest ocenic, ktory z nich i jak bradzo sie skomercjalizowal w sytuacji, gdy w muzyce rockowej na calym swiecie ostatni wielki bunt punkowy odbyl sie pod koniec lat 70, a dzis jego bohaterowie graja w ekskluzywnych dyskotekach.

-U nas taka oaza nieskomercjalizowanej muzyki i autentycznie zbuntowanego rocka stal sie Festiwal w Jarocinie. Jak doszlo do wymyslenia jego odrebnej, nie zaleznej formuly?

-Nie uwierzysz, ale Jarocin pojawil sie przypadkiem. W 1980 roku poznanski oddzial PSJ zwrocil sie do mnie i do Jacka Sylwina, abysmy wlasnie pod haslem Muzyki Mlodej Generacji zorganizowali wydanie Wielkopolskich Rytmow Mlodych. Spotkania te odbywaly sie juz od 10 lat, ale ich zasieg byl lokalny. W 1980 zorganizowalismy I OGOLNOPOLSKI PRZEGLAD MMG. Przeglad odbywal sie jak zawsze w domu kultury (zwyciezyly wtedy ''Dzem'' i ''Ogrod Wyobrazni''), ale nowoscia byl koncert gosci na stadionie, w ktorym wystapily wszystkie wazniejsze zespoly rockowe: ''Maanam'', ''Kombi'', ''Krzak'', ''Turbo'', ''Mech'', ''Porter Band'', ''Kasa Chorych'', ''Dzem''. Koncert ten pozwolil sfinansowac przeglad zespolow amatorskich, ktory dzieki temu po raz pierwszy stal sie niezalezny od nikogo.

-Na czym polegala wtedy odmiennosc Jarocina?

-Przede wszystkim na swobodzie i zakresie naszych kompetencji. Dzieki nim byl to od poczatku do konca nasz festiwal. Nie bylo zadnych estrad ani agencji, nikt nam niczego nie dyktowal. Moglismy wiec realizowac swoje pomysly, nawet te, ktore przy normalnym trybie zalatwiania bylyby nierealne. W konsekwencji Jarocin stal sie oaza wolnosci: artystycznej, obyczajowej i politycznej. To znaczy, ze na Festiwalu mogl zagrac kazdy, w doslownym tego slowa znaczeniu, prawdziwy zbuntowany artysta i bez ograniczen wyrazic to, co myslal i czul; ze kazdy z widzow mogl robic co chcial, byle nie zagrazal drugiemu i ze dzialanie milicji (ze statystycznymi wyjatkami) moglo nie narzucac charakteru calej imprezie.

-Udalo sie to nawet w stanie wojennym?

-Tak, w 1982 roku Jarocin byl chyba jedynym festiwalem, ktory odbyl sie bez kompromisow.

-Co to znaczy?

To znaczy, ze odbyl sie na takich samych zasadach wolnosci jak przed stanem wojennym.

-Dlaczego wobec tego w 1983 nastapil przelom i zmiana formuly?

-Bo zmienil sie mechanizm jej tworzenia. Wyniknelo to miedzy innymi z faktu, ze Jacek Sylwin i killku innych kolegow, z ktorymi wspolpracowalismy, skomercjalizowalo sie i Festiwal przestal ich interesowac. Stanalem wiec przed pytaniem: czy mam dalej robic go sam, czy zrezygnowac? Doszedlem takze do wniosku, ze chociaz inicjujac Jarocin dzialalismy instynktownie i emocjonalnie, to po 3 latach doswiadczen i przemyslen stac mnie juz bylo na wyartykulowanie spojnej ideologii. Zawarlem ja w zmianie nazwy. W 1983 roku odbyl sie po raz pierwszy Festiwal Muzykow Rockowych.

-Po raz I takze w Folderze Festiwalu ukazalo sie przeslanie Waltera Chelstowskiego skierowane do wszystkich mlodych ludzi, ktorzy przyjechali do Jarocina. Byl to manifest ideologiczny. Czy uwazasz, ze musiala pojawic sie przy czyms tak nieobowiazujacym i rozrywkowym jak muzyka rockowa ideologia?

-Tak, gdyz kazde dzialanie bez ideologii uwazam za stracone. W odleglej epoce ''Cierpien mlodego Wertera'' milosc wplywala na stan ducha wszystkich ludzi, zas ppolitycka dotyczyla niewielkiego tylko procentu ogolu spolecznosci. Obecnie sytuacja zmienila sie o tyle, chociaz milosc w dalszym ciagu przezywaja wszyscy, to problemy spoleczno-polityczne wplywaja na zycie nieprownywalnie wiekszej czesci ludzi. Dlatego w dalszym ciagu jest tak wiele popowych piosenek o milosci, ale jednoczesnie musiala pojawic sie sztuka, ktora wyrazalaby wlasnie te spoleczno-polityczne emocje. Dla mnie ta sztuka jest rock. Dzieki niemu mozna sie najlatwiej wypowiedziec i porozumiec z innymi. A tam, gdzie nastepuje wymiana mysli i pogladow, zawsze dochodzi do sformulowania ideologii.

-To w kategoriach ogolnych. Nasza rzeczywistosc byla znacznie bardziej skomplikowana. Jak twoim zdaniem na okreslenie programu w Jarocinie wplynelo wprowadzenie stanu wojennego?

-Wtedy bezposrednio nie bylo zadnego wplywu. Ale dzisiaj, tzn pod koniec 1987 r, zaczynam widziec klarowny ksztalt zmian, jakie zachodza w swiadomosci ludzi. I wiem, w jakich utworach bylo i jest to artykulowane.

-Na czym one polegaja?

-Odpowiedzialne opisywanie tych zmian zajeloby wiecej miejsca, niz nasza rozmowa.

-Przez nastepne 3 lata, czyli od 83 do 86 r, udalo ci sie stworzyc z Jarocina nowe zjawisko o znaczeniu daleko wykraczajacym poza sfere muzyki i sztuki. Na czym polegala jego niepowtarzalnosc?

-Na wolnosci.

-Dlaczego wiec w 1986 r zrezygnowales z jego prowadzenia?

-Bo sie skonczyla.

-I wtedy okazalo sie, ze bez ciebie Jarocin tez moze dojsc do skutku.

-Rozni ludzie rozne maja idealy.

-Dlaczego odpowiadasz tak krotko?

-Przewiduje skutek. Na niektore pytania pelne odpowiedzi udaje sie wydrukowac tylko w krotkich zdaniach.

-Oceny twoich dzialan w Jarocinie sa zroznicowane. Wszystko zalezalo do ciebie. Sprawowales 1-osobowe, totalne kierownictwo.

-Jesli gdzies, a szczegolnie w Polsce, o czyms decyduje komisja, wowczas mysli i zdania poszczegolnych jej czlonkow nie dodaja sie, lecz odejmuja. Obecnie przezywamy efekty 40 lat zbiorowej odpowiedzialnosci. W sztuce nie ma mowy o demokracji. Rownosc, a nie deomkracja. W Jarocinie nigdy nie bylo ortodoksyjnych decyzji w rodzaju: nie bierzemy bluesa czy heavy meatlu, a lansujemy tylko punka lub nowa fale. Nie zdarzylo sie tez, ze jesli ktos nie spiewa smutno lub ma inne poglady polityczne niz ja, to nie wystapi. Obowiazkowo zawsze to samo kryterium - szcerosci i wiary w to, co sie robi oraz wystarczajacego poziomu artystycznego.

-Co zmienilo sie w naszym zyciu spoleczno-politycznym dzieki rockowej muzyce?

-To samo, co zmienilo sie w swiadomosci spoleczenstwa swiatowego dzieki ''Iliadzie'', i ''Odysei'' Homera, ''Hamletowi'' Szekspira i ''Dziadom'' Mickiewicza, Etiudzie Rewolucyjnej Chopina, Marsylliance i Miedzynarodowce czy Golabkowi Pokoju i Guernice Picassa oraz wielu tysiacom innych, wielkich i zapomniancyh. Czyli rock jest jednym z elementow ewolucji.

-Jaki bedzie jej nastepny etap?

-Nie mam pojecia. Byc moze istota nastepnej rewolucji muzycznej bedzie kreacja dzwieku. Tak jak rock powstal od jazzu, z rocka musi wylonic sie jakas nowa muzyka. Cykle przemian sa coraz krotsze i sam jestem ciekawy, co wymysli nastepne wspaniale, zbuntowane pokolenie.